مرجان ها به دلیل حضور جلبک های میکروسکوپی zooxanthellae درخشان و رنگارنگ هستند. این جلبک درون مرجان زندگی می کند. رابطه این دو به صورت دوجانبه و سودمند بوده و هر کدام به بقای دیگری کمک می نمایند. با تغییر محیط آب (مثلا گرمای زیاد) مرجان تحت فشار قرار گرفته و جلبک خارج می شود.
با ترک جلبک مرجان رنگ خود را از دست می دهد تا جایی که سفید به نظر می رسد. بعلاوه تخریب رنگدانه فتوسنتزی جلبک نیز می تواند چنین رویدادی را منجر گردد. مرجان ها خانه حدود 25% از همه گونه های دریایی می باشند. سفید شدن مرجان ها با تخریب صخره های مرجانی مرتبط است.
چه چیزی باعث سفید شدن مرجان می شود؟
سفید شدن دلایل مختلفی دارد. اما به طور کلی اصلی ترین عامل آن تغییرات آب و هوایی می باشد. همانطور که سیاره در حال گرم شدن است، اقیانوس ها نیز گرمتر می شوند. تغییر دمای آب (به اندازه 2 درجه فارنهایت) می تواند باعث ترک جلبک ها شود.
بنابراین افزایش دمای آب دریا به ویژه زمانی که با سطوح بالای تابش خورشید (اشعه ماوراء بنفش) همراه باشد، تغییرات شیمیایی آب دریا (اسیدی شدن، آلودگی)، افزایش سطح رسوب و جزر و مد از علل عمده سفید شدن مرجان ها به شمار می روند.
همچنین قرار گرفتن مرجان در معرض سیانید سدیم (ماده شیمیایی مورد استفاده در صید ماهی صخره های مرجانی) می تواند سفید شدن را در پی داشته باشد. زیرا در حضور این ماده جلبک همزیست با مرجان مقادیر قابل توجهی از رنگدانه های فتوسنتزی خود را از دست می دهد؛ با کاهش سرعت فتوسنتز مرجان ها سفید می شوند.
علاوه بر این موارد، بر اساس مطالعات اخیر مواد شیمیایی به کار رفته در کرم های ضدآفتاب و سایر محصولات مراقبتی بهداشتی، عفونت های ویروسی مرجان های سخت را افزایش داده و بدین ترتیب سفید شدن مرجان را به دنبال دارند.
عوامل موثر بر سفید شدگی مرجان
سفید شدن مرجان ها در تانک آکواریوم شما نیز می تواند ناشی از عوامل زیر باشد:
- سطح روشنایی ناکافی یا بیش از حد
- تاریکی مطلق
- شوری خیلی کم یا خیلی زیاد
- رکود جریان آب
- صدمات جسمی، تروما یا رقابت بین گونه ها
- دمای غیرعادی پایدار یا تغییرات سریع (تغییر حتی به اندازه 1-2 درجه نیز برای دنیای دریایی بسیار اثرگذار است)
- تغییر مقادیر PH
- اثرات بیولوژیکی مانند باکتری ها، جلبک ها و قارچ ها
- قرار گرفتن مرجان ها در معرض اشعه UV نور خورشید
- مواد شیمیایی (مانند فلزات سنگین)
چگونه می توان یک صخره مرجانی آسیب دیده را بازسازی کرد؟
کمک به مرجان های سفید شده در صورتی که شرایط استرس زا در کوتاه مدت برطرف شود، مرجان جلبک را پس گرفته و رنگ های آن باز می گردند. اما چنانچه استرس بیش از حد طول بکشد، مرجان در نهایت می میرد. در محیط های محلی، برنامه حفاظت از صخره های مرجانی شامل ترویج انعطاف پذیری صخره ها می باشد. برای کسانی که در آکواریوم از مرجان ها نگهداری می کنند، اقدامات زیر جهت حفاظت از آنها توصیه می شود:
فیلتراسیون بیولوژیکی
به واسطه این فرایند آب در برابر باکتری های مضر مصون می شود. به عنوان مثال ضایعات ماهی نظیر آمونیوم و نیتریت ها، مرجان ها را مسموم می کنند. برنامه ریزی صحیح مخزن و فیلترها می توانند در راستای حل این مشکل کمک کننده باشند. بنابراین حتما در تانک خود سنگ های زنده، ماسه یا فیلتر مدرن را قرار دهید. بعلاوه پیشنهاد می کنیم حتما برنامه ای برای بررسی تغییرات جزئی آب تنظیم کنید.
PH
اگر مقدار PH را بین 8.1 الی 8.3 نگه دارید، ایده آل است. اگرچه حدود 8 تا 8.4 نیز مناسب می باشد.
قلیائیت
میزان قلیائیت را حدود 143 تا 215 ppm تنظیم کنید. حداقل مطلق برای این پارامتر 125 ppm است.
کلسیم
محدوده نرمال برای کلسیم بین 380 تا 450 ppm می باشد. رسیدن مقدار این ماده به 360 ppm آستانه بحرانی به حساب می آید.
آمونیوم
باید کمتر از 0.1 ppm باشد.
نیترات
هرچند محدوده 0 تا 1 ppm برای این ماده عالی است اما 1 تا 10 ppm نیز تاثیر خوبی دارد.
اگر هر یک از این پارامترها به شدت از محدوده نرمال و مناسب خود منحرف شد، تغییرات جزئی آب را در نظر بگیرید. در صورتی که این تغییرات موثر نبود، خرید مکمل هایی مانند محلول ید یا پودر پتاسیم پیشنهاد می شود.
تفاوت بین مرجان استرس دار و سفید شده چیست؟
شرایط استرس زا برای مرجان ها شامل تغییرات محیطی اعم از دما، نور و مواد مغذی می باشد. در پی این فشار و استرس امکان دارد مرجان جلبک همزیست خود را خارج کرده و فرآیند سفید شدن صورت گیرد. اگر استرس شدید نباشد، مرجان ها قادرند از سفید شدن کوتاه مدت زنده بمانند و بهبود یابند. اما این فرآیند به طور کلی خطر بیماری و مرگ آنها را افزایش می دهد. بنابراین چنانچه از بین رفتن جلبک ها طولانی شود و استرس برای مدت بیشتری ادامه داشته باشد، مرجان ها در نهایت می میرند.
چگونه مرجان ها را دوباره پرورش می دهند؟
با مراقبت از مرجان ها و فراهم آوردن شرایط محیطی مناسب می توان رشد آنها را افزایش داد. بهبود عواملی نظیر آب، نور و رژیم غذایی از اساسی ترین راهکارهای افزایش رشد مرجان ها محسوب می شوند. آنچه که در مراقبت از مرجان ها اهمیت دارد، برنامه ریزی بلندمدت است. بنابراین اصلاح چند فاکتور جزئی نمی تواند به تنهایی موثر باشد.
صخره های مرجانی مانند ماهی ها به مجموعه شرایط ثابتی نیاز دارند، چراکه با شرایط سازگار می شوند. بنابراین هر تغییری حتی کوچک روی رشد آنها به شدت تاثیر می گذارد.
برای مرجان ها آب شفاف و کم عمق ایده آل است. دمای بین 70-85 درجه فارنهایت و نور خورشید نیز از دیگر ضروریات برای رشد آنها هستند. رژیم غذایی سالم غنی از مواد مغذی نیز بر سلامت مرجان ها و در نتیجه رشد آنها اثر دارد.
چنانچه به سبب شرایط استرس زا سفید شدن مرجان ها رخ داده است، با تنظیم تعادل مخزن و پارامترهای حیاتی می توان از مرگ آنها جلوگیری کرد. این اقدامات عبارتند از:
- پیش از هر چیز در مورد نوع مرجان خود اطلاعات کسب کنید. برخی از انواع خاص، رویکردهای مراقبتی ویژه ای را نیاز دارند. همچنین فراموش نکنید در مورد تجهیزات، تانک و مواد شیمیایی که در اختیار دارید، تحقیق کنید.
- توجه به پارامترهای حیاتی بسیار حائز اهمیت است. محدوده دمای آب را تنظیم کنید. در صورتی که از حد مجاز دمایی عبور کرده اید، میزان روشنایی یا گرمای اتاق را بررسی نمایید. روشنایی زیاد از حد با شدت بالا و گرمای اتاق می توانند منجر به افزایش دمای آب شوند. دمای نامناسب رایج ترین عامل سفید شدن به شمار می آید.
- برای مقابله با شوری آب یک رفرکتومتر تهیه کرده و به راحتی این پارامتر را اندازه بگیرید. محدوده قابل قبول شوری حدود 1.024- 1.025 است. اگرچه تغییرات تا دو درجه کمتر یا بیشتر از این محدوده نیز چندان مشکل ساز نیست.
- اندازه گیری جریان آب دیگر فاکتوری است که باید به آن توجه نمایید. بدین منظور پمپ را به شلنگی متصل کرده و آن را در ظرفی یک گالنی قرار دهید. زمانی که طول می کشد تا این ظرف پر شود را محاسبه کنید. جریان طبیعی آکواریوم باید 10 برابر حجم در ساعت باشد. به عنوان مثال برای مخزن 50 گالنی به پمپی نیاز دارید که GPH 500 را ارائه دهد.
- مقاومت در برابر سفید شدن در مرجان ها بسته به اندازه، ضخامت بافت و سرعت رشد متفاوت است. اگر در این زمینه تازه کار هستید، مرجان های مغزی، دندانه دار و لانه زنبوری گزینه ای عالی برای شما هستند. این گونه ها بیشترین مقاومت را در برابر تغییرات دما دارند. مرجان های نر و لانه پرنده، به دلیل ساختار جامد کمتر رنگ خود را از دست می دهند. بر همین اساس برای صاحبان تانک های بزرگ بهترین گزینه به حساب می آیند.
چقدر طول می کشد تا مرجان دوباره رشد کند؟
اگر همه شرایط مذکور برای رشد مرجان ها فراهم باشد، در یک آکواریوم صخره ای خانگی حدود 8 اینچ (20 سانتی متر) رشد طبیعی سالانه را می توان انتظار داشت. البته میزان رشد مرجان به نوع آن نیز بستگی دارد. بر اساس تحقیقات جدید در محیط اقیانوسی، بهبودی صخره های مرجانی پس از سفید شدن ممکن است حدود یک دهه طول بکشد.
این تنها در صورتی است که صخره ها در معرض تهدید سفید شدن مجدد یا آب و هوای شدید مانند طوفان قرار نگیرند. به طور کلی زمان لازم برای بازیابی مرجان ها به زیستگاه آن و نوع گونه وابسته است. به عنوان مثال مرجان های LPS آسانتر و سریع تر از انواع SPS رشد می کنند. زیرا مرجان های نوع دوم به پارامترهای بسیار پایداری نیاز دارند. مرجان های NPS سختگیرانه ترین احتیاجات تغذیه ای و محیطی را شامل می شوند و رشد آنها کندترین است. بنابراین در صورت سفید شدن نیز به سبب مقاومت متفاوت، زمان رشد مجدد آنها متغیر می باشد.
wwf, britannica, oceanservice :منابع
دیدگاه خود را بنویسید