عوامل متعددی بر سلامت ماهی‌های آکواریومی تأثیر می‌گذارند و بیماری انگلی یکی از مهمترین آنهاست. چندین گروه اصلی از انگل ها را می توان در ماهی های آکواریومی مشاهده کرد.بیشتر بیماری‌های انگلی که در ماهی‌های آکواریومی با آن مواجه می‌شوند، انگل‌های تک یاخته‌ای هستند، به‌ویژه آن هایی که باعث بیماری سفیدک، لکه سفید یا ایک می‌شوند. بیماری لکه سفید یک مشکل بسیار رایج در ماهی های آکواریومی است.

بیماری سفیدک (ایک) چیست؟

نام بیماری علمی این بیماری ایکتیوفتریازیس و عامل ایجاد کننده آن ایکتیوفتریوس مولتی فیلییس است. در تمام ماهی ها به طور گسترده ای کشف شده است، اما به نظر می رسد در ماهی های آکواریومی شایع تر است؛ این موضوع احتمالاً به دلیل تماس نزدیک و استرس موجود با گونه های آکواریومی است.سفیدک توسط یک انگل تک یاخته خارجی ایجاد می شود که باعث ایجاد لکه های سفید متعدد روی پوست و آبشش ماهیان می شود. این یک عفونت انگلی شایع در ماهیان آب  است و یکی از معدود انگل های ماهی است که با چشم غیر مسلح قابل مشاهده است. با این حال، علل غیر انگلی دیگری برای لکه های سفید روی ماهی وجود دارد که باید قبل از شروع درمان رد شوند.

عامل بیماری سفیدک

علائم بیماری سفیدک (ایک) در ماهيان

علائم سفیدک بسیار مشهود است و معمولاً شامل لکه های سفید مشخص بر روی بدن و آبشش ها است. در برخی عفونت‌ها، ارگانیسم‌های سفیدک فقط بر روی آبشش‌ها یافت می‌شوند. با پیشرفت بیماری، ماهی بیشتر تحریک می شود و با تغيیر رفتار ممکن است سعی کند به طرفین ضربه زده و به خود آسیب برساند. این بیماری ممکن است باعث ناراحتی تنفسی، بی قراری شدید، از دست دادن اشتها و در نهایت مرگ شود.

این بیماری اغلب بر اساس علائم رفتاری ماهی و وجود لکه های سفید شناسایی می شود، اما در صورت وجود هرگونه شک و تردید، می توان آن را به صورت میکروسکوپی شناسایی کرد. یک قطعه پولک ماهی را می توان خراش داد و زیر میکروسکوپ مشاهده کرد تا کیست نسبتاً بزرگی با قطر بین 0.5 تا 1.5 میلی متر نمایان شود. همچنین این انگل دارای یک هسته نعل اسبی شکل بسیار مشخص است.

راه های درمان بیماری سفیدک (ایک) ماهی آکواریومی 

هرگاه لکه های سفیدی روی پوست و باله ها مشاهده شود، ماهی ها به احتمال زیاد توسط انگل سفیدک آلوده شده اند. برای نجات ماهی آلوده به درمان فوری نیاز است. انگل ها می توانند به سرعت تکثیر شوند و یک تروفون سفیدک بالغ می تواند صدها تا هزاران ترونت عفونی را در کمتر از 24 ساعت در دمای آب 22 تا 25 درجه سانتی گراد (72 تا 77 درجه فارنهایت) تکثیر کند.ماهی مبتلا به بیماری سفیدک

درمان شیمیایی

درمان شیمیایی عفونت  بیماری سفیدک همیشه دشوار است زیرا انگل به پوست و آبشش ماهی نفوذ می کند. ماهی بیمار معمولاً نمی تواند غلظت شیمیایی موثر برای از بین بردن انگل را تحمل کند تا انگل را در بافت ماهی بکشد. بهترین زمان برای درمان ترونت های عفونی و تومونت های زایشی زمانی است که هنوز در آب هستند و قبل از این که به صورت تروفونت در ماهی نفوذ کنند.

بیشتر مواد شیمیایی ضد انقباضی حاوی ترکیبی از فرمالدهید و مالاکیت گرین، یا ترکیبی از سولفات مس و مالاکیت سبز هستند. ماهی آلوده را می توان به یک مخزن قرنطینه منتقل کرد تا از ماهی سالم در معرض این مواد شیمیایی محافظت کرد و همچنین در مخزن کوچک تر به مواد شیمیایی کمتری نیاز است.کنترل دمای آکواریوم

نمک و آب

روش‌ دیگر برای درمان انگل بیماری سفیدک، اضافه کردن نمک، افزایش دمای آب و تغییر آب برای درمان عفونت بیماری سفیدک در آکواریوم است. تروفون های انگلی معمولاً به مدت پنج تا هفت روز در دمای آب 22 تا 25 درجه سانتی گراد (72 تا 77 درجه فارنهایت) در ماهی آب شور می مانند. ممکن است لازم باشد درمان به مدت پنج روز تا یک هفته ادامه یابد تا انگل از ماهی آلوده به طور کامل حذف شود. چرخه زندگی کامل سفیدک سه هفته در دمای 9 تا 10 درجه سانتی گراد (48 تا 50 درجه فارنهایت) طول می کشد اما تنها شش روز در دمای 24 تا 25 درجه سانتی گراد (75 تا 77 درجه فارنهایت) اتفاق می افتد.

به دلیل حساسیت سفیدک به دمای آب، باید آب آکواریوم را اگر ماهی بتواند دما را تحمل کند تا حدود 30 درجه سانتی گراد (86 درجه فارنهایت) در طول مدت درمان افزایش داد، ، تا چرخه زندگی انگل تسریع شود.ماهی مبتلا به بیماری سفیدک

راه های پیشگیری از بیماری سفیدک (ایک) 

  • ماهی جدید در آکواریوم را به مدت چهار تا شش هفته قرنطینه کنید (بسته به میزان دما)
  • بی مهرگان جدید در آکواریوم  را که قبلاً با ماهی به مدت دو تا چهار هفته نگهداری شده بوده‌اند را  قرنطینه کنید.
  • تمام گیاهان جدید را قبل از افزودن به آکواریوم قرنطینه کنید (دو هفته بدون ماهی)

برای جلوگیری از ورود بیماری ایک یا بسیاری از انگل ها و بیماری های دیگر به آکواریوم آب شور شما، تمام اجزای جدید از جمله ماهی، بی مهرگان و گیاهان باید در یک مخزن جداگانه با استفاده از تجهیزات جداگانه به مدت چهار تا شش هفته قرنطینه شوند. قرنطینه در دماهای بالاتر کمی کوتاه تر خواهد بود. محدوده دمای ایده آل ماهی خود را به منظور کوتاه کردن دوره قرنطینه به هیچ عنوان دستکاری نکنید. این کار می تواند ماهی شما را تحت فشار قرار داده و آن را مستعد ابتلا به بسیاری از بیماری ها و انگل ها کند.

تمام گیاهان جدیدی که قبلاً با ماهی نگهداری می شدند باید قرنطینه شوند. با نگهداری جداگانه گیاهان حداقل به مدت دو هفته، چرخه زندگی انگل شکسته شده و  از بین می رود. ایک به میزبان ماهی نیاز دارد تا چرخه زندگی خود را کامل کند و در صورت نبودن ماهی در آکواریوم از بین می رود. در این دو هفته برای تقویت گیاهان خود از مقداری کود اضافی استفاده کنید.

به منظور بهبود سلامت کلی ماهیان خود، از کیفیت مناسب آب مطمئن شوید و از غذایی مناسب برای تغذیه آن ها استفاده کنید. همه ماهی های خود را به طور منظم بررسی کنید و به رفتارهای طبیعی دقت کنید تا در صورت رفتار غیرعادی ،بتوانید به سرعت آن را تشخیص دهید. اگر مشکوک هستید مشکلی در ماهی شما وجود دارد، در اسرع وقت با دامپزشک آبزیان خود تماس بگیرید.